طراحی شهری در انگار شاران

«طراحی شهری»‌ شاخه ‌نوينی در توسعه شهری است‌ كه‌ به‌ ارتقاء كيفيت‌ محيط‌ نظر دارد و پيدايش‌ آن‌ مربوط‌ به‌ تحول‌ عميقی است‌ كه‌ در مفهوم‌ و نگرش‌ «توسعه» ايجاد شده‌ است‌. مفهوم‌ توسعه‌ در زمانی بس‌ طولانی به‌ استفاده‌ بی‌محابا از منابع‌ براي‌ دستيابی به‌ حداكثر منافع‌ تعبير می‌شد. استفاده‌ بدون‌ قيد و شرط‌ منابع‌ و دريافت‌ حداكثر سود در مفهوم‌ كمي‌ آن‌ در كانون‌های شهری - به‌‌عنوان‌ جايگاه‌ اصلی توسعه -‌ دو‌ خصلت‌ اصلی اين‌ روند را تشكيل‌ می‌داد.
آنچه‌ كه‌ در پی رخداد جريان‌ توسعه‌ افسارگسيخته در نظام‌ شهرنشينی مشهود است‌، انباشت‌ نابخردانه‌ سرمايه‌، انسان‌ و ماشين‌ است‌ كه‌ محيطی ناسازگار و ناآشنا با انسان‌ و طبيعت‌ را به‌وجود آورد. واقعيت‌ اين‌ است‌ كه‌ در روابط‌ شهری امروزين‌، انسان‌ با خود و با انسان‌های ديگر(با مجموعه‌های انسانی) و نيز با محيط‌ بيگانه‌ است‌. در اين‌ نظام‌ انسان‌ها و عناصر كالبدی توده‌وار به‌‌صورت‌ ذره‌های اجتماعی يا كالبدی بدون‌ شكل‌ تعريف‌ شده‌ در محيط‌ پراكنده‌ شده‌اند كه حاصل نبود روابط‌ مستقيم‌ اجتماعی و عملكردی بين‌ آنها است‌. در اين‌ نظام‌، ادراک فضايی و حس‌ تعلق‌ به‌‌مكان‌ به‌‌ پايين‌ترين‌ حد خود نزول‌ مي‌كند. درنظام‌ شهری متوازن‌ بين‌ اجزاء و محيط‌ روابط‌ سازگاری وجود دارد. شهر به‌عنوان‌ يک ساخت‌ كلی اگر چه‌ دارای هويتی مستقل‌ است‌ ولی در عين‌ حال‌ بر اجزاء خود تأثير می‌گذارد. ادراک فضايی از اين‌ خصلت‌ برمی‌خيزد. اجزاء و انسان‌ها نه‌ چون‌ ابزار، بلكه‌ خود هدف‌ غايی می‌شوند و به‌ نوبه‌ خود بر ساخت‌ كلی محيط‌ زندگیشان‌ تأثير می‌گذارند. احساس‌ تعلق‌ به‌ مكان‌ از اين‌ رابطه‌ نشأت‌ می‌گيرد.
ابزار تحقق‌ هدايت‌ متوازن‌ و متعادل‌ شهر، «طراحی شهری»‌ است‌ كه‌ درون‌ مايه‌ اصلي‌ آن‌ ارتقاء كيفيت‌ محيط‌ از طريق‌ ارتباط‌ بهينه‌ بين‌ «شهروند و شهر و طبيعت»‌ است‌. از اين‌ نظر، طراحی شهری يک رسانه‌ گروهی برای تأمين‌ منافع‌ عامه‌ و بلندمدت‌ شهروندان‌ بوده‌ و پيام‌ آن‌ تقويت‌ انسجام‌اجتماعی و برون‌رفت‌ از مجموعه‌های انسانی بی‌شكل‌ و توده‌وار، فراخوان‌ مشاركت‌ عمومی و وفاق‌ برای تحقق‌ نظام‌ شهری متوازن‌ است.‌
بر اين اساس رويكرد در طراحي شهری عبارت است از:
(الف) بنا نهادن توسعه‌ای پايدار و همنواخت با حفاظت سرشت محدوده كه در عين حال پاسخ‌گوی جريان حيات مدنی معاصر باشد؛
( ب‌ ) سازمان دادن چگونگی مداخله در محدوده مبتنی بر آميزه‌ای از آرايش كالبد و فضا، عاطفه جمعی، هنر، سلامت، ايمنی و بهداشت محيط؛
( ت‌ ) ايجاد محيطی كه در آينده پاسخ‌گوی نياز و مسائل هر مراجعه‌كننده‌ای اعم از پير و جوان، ساكن و گردشگر و ... باشد.

فهرست تجربه‌ها

   ^{طراحی شهری ميدان جمهوری كرج}

   ^{طراحی شهری حوزه عمومی تپه مرادآب}

   ^{مطالعات و طراحی ارتقاء كيفی ميدان اختياريه}

   ^{مطالعات طراحی و ارتقاء كيفی ميدان آزادی}

  ^{مطالعات و طراحی در زمينه‌های بازسازی، ترميم و ساماندهی بازار تهران}

  ^{تعيين حريم و طراحی شهری بزرگراه چمران}

  ^{مطالعات و طرح جامع ساماندهی مجموعه تاريخی تخت‌سليمان - تكاب}

  <sup>طراحی شهری بلوار شهرزاد (مقطع صدف) منطقه 3 شهرداری تهران

  انجام مطالعات شهرسازی و طراحی شهری جهت تجديد نظر در برنامه توسعه اراضی عباس‌آباد</sup>

  ^{مطالعات ساختار تاريخی - فرهنگی «تهران - ری»}

  ^{طراحی شهری خيابان فدائيان اسلام}

  ^{طرح باززنده‌سازی بافت مرکزی شهر لاهيجان}

  ^{ساماندهی معابر دارای عرض كمتر از 6 متر و طراحی شهری گذرهای ناهماهنگ با نظام تراکمی پهنه‌بندی طرح تفصيلی شهر تهران}

معماری در انگار شاران

معماری همزاد شهر است. شهر و معماری باهم می­بالند و با هم وا می­مانند. اندیشیدن به معماری بدون اندیشیدن به شهر، باز می­‌‌ایستد.

نیروی زندگی بخش در عهد قدیم «پیش از 1300 خورشیدی» انسان دوستی بنا شده بر پاسخگویی به نیازها و فراهم کردن اسباب آسودن بود. دنیای کوچک قدیم در تنگنای مناسبات بوم می­‌چرخید. پس شاید چنین بنماید که شهر قدیم و معماری آن ناگزیر از ساز وکار با تنها گزینه ممکن یعنی عوامل طبیعی «تابش، وزش، بارش» بودند، که البته چنین بود اما نه از سر ناگزیری بلکه از سر خردمندی. سراغ شدن دوستداری طبیعت و مفهوم توسعه در دنیای قدیم گواهی می­‌دهد که این دنیا نه تنها تسلیم ویژگی‌­های بوم نبود بلکه پاسخگو به مسائل زیست‌بوم با ابداع­‌های شگفت‌انگیزی همچون کاریز و بادگیر، نشان بارز مدارا با دشواری‌­های طبیعت و بهره­‌برداری خردمندانه از نیروهای بی­‌پایانی که طبیعت به فراوانی و به رایگان در اختیار می‌گذارد.

نیروی دنبال‌­کننده زندگی در دوره معاصر «1300 تا 1400 خورشیدی» بازار گرم گردش سرمایه مالی بوده است. دنیای بی‌­مرز معاصر در مناسبات اقتصاد بازار چرخیده است. پس شاید انتظار می­رفت که شهر معاصر و معماری آن گونه‌­های شگفت‌انگیز و پر جذبه­‌ای از مکان و فضا را بپرورد. اما در دستیابی به فراسوی سرمایه آرمانی یکه‌تاز شد که شکاف‌­های اجتماعی- اقتصادی ژرف ، بلبشو و کلیشه­‌ای کسالت‌بار را آفرید. در کنار این ناگواری‌ها انگار شهر معاصر و معماری آن بر آن بوده‌اند  که در پاسخ به افزایش روزافزون تراکم جمعیت پدید آمده و فن­‌آوری صنعت ماشین بی‌پروا شهر معاصر را تسخیر کنند و به نیروهای فراوان و رایگان طبیعت پشت کنند.

اما آنچه امروز شاهد آن هستیم، آن است که معماری عصر جدید با پشت‌سر گذاردن چهار دهه نابه‌سامان دوباره دوستدار طبیعت شده است و در کنار تامین نیازها و خلاقیت هنری بر معماری پایدار و هوشمند تمرکز یافته و با اتکا به معماری بومی بیشترین بهره‌وری اقتصادی و زيست محيطی را در دستور کار خود قرار داده است. باشد تا همواره پیشرو و نونگر بماند.

  
فهرست تجربه‌ها

• مطالعات امكان‌سنجی پروژه لرسانور (رامسر)
• نظارت عاليه و كارگاهی بازسازی، ترميم و ساماندهی بازار تهران
• مجموعه فرهنگی کوهستان
• طرح مجتمع تجاری ـ مسکونی اميردشت
• ساختمان اداری ـ تجاری خيابان وليعصر
• پارکينگ طبقاتی غربی برج ميلاد
• طرح ساختمان اداری تجاری خیابان ونک
• مطالعات نوسازی زمين‌های ميدان ونک (فانفار و هتل ونک سابق)
• طرح مركز فرهنگی - ورزش بهشت مادران
• مطالعات امكان‌سنجی هتل بين‌المللی ملاصدرا
• طراحی مرحله اول مجتمع توريستی پروما تهران
• طرح واحدهای مسكونی انفرادی و تجاری در شهر بم
• انجام مطالعات و تهيه طرح ساختمان سفارت و كنسولگری جمهوری اسلامی ايران در كلمبو كشور سريلانكا
• طراحی و اجرای ساختمان دفتر مركزی در تهران
• مسابقه طراحی معماری مجموعه تجاری تفريحی و محوطه جنوبی برج ميلاد تهران
• مسابقه طراحی معماری سينما آزادی تهران
• مسابقه طراحی معماری موزه سينمای تهران 

ارزش‌های مدنی

شاران با رویکرد به توسعه شهر عصر جدید (پس از ١۴۰۰ خورشیدی) و ضرورت تدوین الگوی قوام یافته معماری عناصر آن، یک نهاد حرفه‌ای سخت‌کوش و ممتاز را بر ساخته و مأمور کرده است.                                 

مراقبت این نهاد و تداوم فعالیت آن، با پایبندی به ارزش‌های نهفته در تمهیدات زیر تدبیر شده است:

1- گستردن اندوخته‌ها و کاربست نوآموخته‌ها

برنامه‌ریزی و طراحی پاسخگو، پی‌درپی نیازمند تمهیدات خلاق و نوین است. شاران، هم‌اندیشی و همکاری «دنباله‌دار- خستگی‌ناپذیر- و البته شوق‌انگیز» را همچون مدرسه‌ای دایر برای روزآمدکردن و ارتقاء اندوخته‌های تخصصی خود می‌انگارد که تعطیل‌بردار نیست. از اینرو در شاران همواره نظریه‌پردازی نونگر پشتوانه فعالیت حرفه‌ای (هم در برنامه‌ریزی و هم در طراحی) می‌گردد.

2- رعایت اخلاق حرفه‌ای در همه سطوح فعالیت

شاران خود را مکلف به رعایت موازین اخلاقی در جمع مهندسان مشاور فعال در امر توسعه و عمران می‌داند و آن را موجب تحکیم مناسبات صنفی می‌شمارد. شاران با این نگاه، از افزایش اعتبار اجتماعی صنف پشتیبانی نموده و در تحقق آن سهیم می‌شود.

3- مشارکت گزینشی در انجام خدمات حرفه‌ای بر مبنای باورها

هر برنامه و طرحی که موضوع فعالیت حرفه‌ای شود (در ماوراء، نوع، اندازه و ...) یک ضرورت توجیهی را به‌همراه دارد که ممکن است با منافع عامه همسو و یا در تضاد با آن باشد. گزینش شاران در انجام خدمات حرفه‌ای، سویه ضرورت‌ها را ملاک می‌گیرد. لذا سفارش‌دهندگان خدماتی که واپسگرا و یا برانداز هویت شهر باشد و بر سلیقه‌های معماری معوج و نامأنوس پافشاری کند، مخاطب همکاری شاران نخواهند بود.